Tuesday, March 31, 2009

Ansi Pasavan los Diyas

Ansi Pasavan los Diyas
Roz Kohen
A la fin del enverano, los paseos en el bodre de la mar, ansi ke los piknikes a Yakacik o a Camlica en las montanyas altas de Estambol se terminavan. Los gazinos sovre las plajes i los sinemas avyertos de la parte asiatika de la sivdad se serravan por la invyernada. Kon esto, empesava el retorno de la kampanya a la sivdad. Las eskolas se avrian de muevo i empesavan las yelores.
Los invyernos, kuando no saliamos a emplear en la Kula, mos ivamos a Pera, el sentro kultural i komersial de la sivdad. Ayi no avia solamente sinemas i teatros, ma aviya i butikas de kada forma, patiseriyas, botonyeros, sapateros, floristos, librarias kon nombres fransezez, parfumerias kon nombres gregos i samarreros kon nombres russos.
Achakes del munchidumbre de la djentorya, kaminar en Pera era kuaji un mirakolo. Tambyen rankontravamos a munchos konosidos komo si ke teniyamos randevus.
En las tadradas de la fin de la semana era uzo de djugar kartas. Syempre eran los mismos ke viniyan: Moshon el shastre kon su kunyada Rebeka i su madre, Diamante kon su marido, Vivian, Pepo el bivdo ke era muy antipatik i su ija. I en vezes, los rizin kazados, Lilo i Elvira la bashika.
Un grupo jugava poker, i un otro kunkam. I syempre aviya unas kuantas madamas i chikos ke no jugavan i se asentavan a ver las espaldas. Se les dava en kantadero i komedero, patladeando del enfasyo.
Por los chikos esto era una grande okazyon para observar a estas personas embevesidas en las kartas, i partisipar a las kantikas populares de akeos tyempes ke se kantavan entre el djugo.
Diamante era la mas allegra. I no solo saviya los byervos de estas kantikas, konosia a sus kantadores i mos dava su opinion:
“Este kantador va ser judyo: La boz esta de komparar a la boz de Machorro el kantor del Kal. Uno ke kanta kon tan emosyon i tan lingua espanyola klara i ke mos ekpresa los sentimyentos tan byen kale ke seya djudyo. Ya vitesh komo Dario Moreno, el kantador famozo fransez, salyo ke es djudyo Izmirli.”
Komo Diamante era la mas savida kantadera del grupo eya dirijia al koro. El numero de de los ke kantan pujava kada momento, kuando kada uno deshava las kartas i empesava a kantar.
Kuando no topava los byervos de estas kantikas, Diamante uzava dizir: “Frega hasday ke la nochada es larga” i empesava a improvisar a estos byervos.
"Syempre ke te pregunto / Ke kuando , komo i dande / Tu syempre me respondes / Kisas, kisas, kisas / Ansi pasan los diyas / I yo desesperado i tu / Tu kontestando / La lam, la lam, la lam."
Estos eran los byervos de una de las kantikas las mas populara de akeos tyempos.

El kante era siman ke los musafires tyenen ambre i ke ya les vino enfasyo d'estar djugando, i ke se keren atabafarsen de todo lo bueno ke la balabaya iva trayer a la meza. Kuando ya mos inchivamos los papos kon las dulsurias, las borrekas i las limonadas, Diamante mos empesava a kontar las estoryas de los djudyos nuvorishes, ke se fueron a viyajar a la Evropa i ke les paresiya ke era posivle de debruyarsen en avlando en djudyo.
Empesavamos kon las rizas i las tarakas en oyendo ke kuando venian a un otel, los muestros dizian ke se yaman 'Rita i Momo', i el muchacho de la resepsion eskrivia 'Margarita i Salamon'. Eyos dizian ke Rita tyene 24 anyos, el muchacho entendia 48.
I kuando se ivan a los restorantes los mas karos de Paris o de Roma, no puediendo darsen a entender i meldar la lista de komidas en fransez o en italyano, eskapavan la nochada en komiendo todo modo de komidas ke no konosian komo karapatos i guzanos, i el viaje les salia por l'anariz.
Mos burlavamos de mozos para mozotros i 'Ansi Pasavan los Diyas,' kon las kartas, las kantikas, i las estoryas.

No comments:

Post a Comment

  El espanyol sefardí  Paperback – 2 abril 2024 de  Manuel Gálvez Ibáñez   (Autor)