Tuesday, March 31, 2009

Namer El Endevino

Namer El Endevino
Roz Kohen
Avia munchas personajes djudias en la kaleja nombrada Kibleli Zade en la grande sivdad Estambol, en los anios de mil novesyientos i sinkuenta. Akel tiempo no teniamos menester de la televizyon. Las konsejas ke los parientes mos kontavan para embevesermos eran mas enteresantes de la televizyon. Asentar serka de la ventana i mirar ken pasa era bastante para enrikeser la imajinasyon de la chikez.
Aviya uno nombrado Jak Namer, el endevino o el ichizero. Esta persona era el sentro de munchas konversasiones kuriozas en mi kaza. Namer era famozo porke topava remedio a kada mal i kada estrechura. "Si tu marido te enganya kualo azes? te vaz a ver a Musyu Namer. Si no topates un novio, ke azes ? te vas ande Musyu Namer el ichizero."
Dizian ke Namer era muy intelijente i ke entendia sovre los mazales, porke su siyensia era bazada sovre la astrolojia… i ke no era todo bavajadas.. i ke era tan famozo ke Ataturk tomava sus konsejos sovre la situasyon de la Turkia i ke tanto le plazia los konsejos de Namer ke le dio el titolo onorario de astrolog.
Dizian ke kuando la tant Virjini estava dezesperada por kazar se fue ande Namer, i en kuantos mezes rankontro al onkl Salamon i ke se kazo. El mismo nes afito kon Zelda ke no le plazia a dingunos. Kuando Zelda fue a ver a Namer por saver su futuro, Namer le disho: "vate a kaza , esta semana miraver de akodrar te los eshuenyos ke vas a ver. La persona ke vaz a ver en tus eshuenyos va ser la persona kon ken te vas a kazar." Zelda akeya semana vido a Menahem en suz eshuenyos , un buen konosido ke no tenia pensado de kazarlo. Grasias a Namer, Zelda entendio ke Menahem es su Mazal. I ke lo bueno de ayudo ke le izo a la Tant Sara! Es grasias a Namer ke Sara, ke tenia el mazal atado, se le achileyo el mazal i se vido suvir las eskaleras en el eshuenyo, i esto hue, justo komo Namer le disho: "si te vas a ver suvyendo las eskaleras, esto va ser el siman ke el anyudo se rompio!"
Ke jeni era este ichizero Jak Namer, ke savio todo i ke tenia la solusyon para kada mal de korason. No solo los enamorados vijitian a Namer. Famiyas enteras vinian kon esperansa, ke Jak Namer el Echizero les iva topar una solusyon a sus problemos i les iva alivyanar las estrechuras. La famiya de mi amigito Avramento tenia unos parientes d’Anderne ke avian vinido a Estanbol para saver sovre el futuro de suz ijiko ke avia pasado una hazinura. Trusheron a Leoniko para saver si iva tener una vida larga i si iva bivir orozo. Namer despues ke avia avrido sus livros kon grande atansion, les avia dicho: "Leoniko va parvenir en la vida i va tener un buen avenir. Su vida no va ser diferente de los otros."
Mesmo ke morava en la misma kaleja, no se poede dizir ke konosi a Namer. Solamente, me akodro una ves ke mi mama dio saludes a un ombre bien vistido i bien komilfo (comme il faut), i el se kito el chapeyo i aboko la kavesa para dizir buenos dias en la forma ke era uzada. Duspues mi mama me aviya dicho ke esta persona era Jak Namer, el famozo endevino ke bivia en muestra kaleja!
No saviamos nada sovre la vida de Namer, solo ke era un jeni, solatario i puedeser un santo ke ayudo a munchos de mozotros i ke trusho esperansas. Anyos paso… Un dia avia un haber chiko en el kenar de una gazeta de Estambol. Namer el Endevino aviya murido en un huego en su kaza, puedeser un aksidente de una soba de gaz. Para munchos esto era un haber sin emportansa.
Kuando yo meldi esto, estava estudiando la psikolojia sosyala en los Estados Unidos i empesi a analizar los taktikos ke Namer estava uzando para ayudar a la djente. En efekto sus taktikos son konosidos oy por los sirkolos sientifikos en la psikolojia sosyala. Namer no tenia fuersas de ichizero i no tenia dinguna fuersa supernaturala. El avlava kon la djente kon la pasensia de un psikologo i les ayudava a entender ke eran sus dezeos. Oy los psikologes sosyales dizen ke si alguno kere parvinir a algun buto, si kere este buto kon toda la alma, el buto va afitar si save komo ajisar.
Esta filozofia es dainda moderna i akseptada en los sirkolos de oy. Es este folklor de los endevinos o ichizeros, ke se tranformo a ser las syensias de oy.
Me plaze saver ke Ataturk lo rekonosio a Jak Namer, "el endevino o el ichizero" omo sentisto I le dio onor en akordando lo un titolo de savio. Es esi ke mozotros todos moz tranformimos a lo ke semoz oy.

No comments:

Post a Comment

  El espanyol sefardí  Paperback – 2 abril 2024 de  Manuel Gálvez Ibáñez   (Autor)